Moda günümüzde hayatımızın vazgeçilmez bir parçası, dolayısıyla tekstil sektörü de hem küresel ekonomide hem de Türkiye ekonomisinde oldukça güçlü bir noktada konumlanıyor. Türkiye dünyadaki en büyük 4. tekstil ihracatçısı olarak karşımıza çıkıyor.
Avrupa Birliği tarafından 2020’de açıklanan Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, tekstil sektöründe sürdürülebilirlik adına kapsamlı bir yol haritası sunuyor. Bu plan üretimden tüketime daha çevreci ve döngüsel bir tekstil ekosistemi yaratmayı hedefliyor. Sürdürülebilir hammadde kullanımı, üretimde karbon ayak izinin azaltılması, ve geri dönüştürülebilir ambalajların teşviki gibi başlıklar sürdürülebilir bir tekstil ekosistemi yaratmanın ana unsurları.
Peki sürdürülebilir tekstil tam olarak ne ifade ediyor?
Sürdürülebilir Tekstil nedir?
Sürdürülebilir tekstil, üretimden tüketime kadar tüm süreçlerde doğaya zarar vermeyen malzemelerin tercih edilmesini, su ve enerji gibi kaynakların verimli kullanılmasını ve atık yönetiminin etkin bir şekilde yapılmasını içeriyor. Sürdürülebilir tekstil; çevre dostu üretim yöntemlerini, adil çalışma koşullarını ve uzun ömürlü ürün tasarımını ve hem üretim hem de bireysel tüketimde bu etik çerçevesinde faaliyetleri teşvik ediyor.
Örneğin, pamuk gibi doğal liflerin organik tarım yöntemleriyle üretilmesi ya da geri dönüştürülmüş polyester kullanımı, sürdürülebilir tekstilin önemli parçaları.
Tekstilde Geri Dönüşüm Nedir?
Tekstilde geri dönüşüm, kullanılmış giysiler ve diğer tekstil ürünlerinin yeniden kullanımı veya malzeme geri kazanımı amacıyla işlenmesini ifade ediyor. Bu süreci ana başlıklarıyla 3 aşamada incelemek mümkün:
1- Toplama ve Sınıflandırma
Kullanılmış tekstil ürünlerinin üreticilerden ve tüketicilerden toplanarak kumaş türü ve rengine göre ayrıştırılması.
2- İşleme
Ardından tekstil atıkları çeşitli yöntemler tercih edilerek liflerine ayrılıyor.
3- Yeniden Üretim
Elde edilen lifler yeni iplikler ve kumaşlar üretmek için kullanılıyor. Geri dönüştürülmüş tekstil lifleri aynı zamanda izolasyon malzemesi, mobilya dolgusu ya da temizlik bezi gibi çeşitli ürünlerin üretiminde de hammadde görevi görüyor.
Her yıl milyonlarca ton tekstil atığı çöplüklere atılıyor ve bu atıkların büyük kısmı binlerce yıl boyunca doğada kalıyor. Geri dönüşüm, bu atıkların azaltılmasını sağlarken, aynı zamanda yeni üretim süreçlerinde enerji ve su tasarrufunu artırıyor.
1 ton tekstil ürünü için 230 metreküpe kadar su kullanılıyor.
Bireysel olarak Sürdürülebilir Tekstil Adına Neler Yapabilirim?
- İkinci El Alışveriş: Yeni kıyafetler almak yerine ikinci el ürünlere yönelmek, üretim talebini azaltarak çevreye olumlu katkıda bulunur.
- Mikrofiber Kirliliği Azaltmak: Sentetik kumaşlardan kaçınıp doğal elyaflardan üretilen giysiler tercih ederek deniz yaşamını tehdit eden mikrofiber kirliliğini önleyebilirsiniz.
- Onarım ve Yeniden Kullanım: Yırtılan kıyafetleri tamir etmek ya da yeniden tasarlamak, hem çevreyi korur hem de bütçenize katkı sağlar.
- Sürdürülebilir Markaları Desteklemek: Çevre dostu üretim yapan markaları tercih ederek, sektördeki sürdürülebilirlik çabalarını destekleyebilirsiniz.
Tekstil sektörü küresel su kirliliğinin %20’sinden sorumlu.
Türkiye pazarına odaklanan bir tüketici araştırması, alışverişlerde yalnızca bireysel memnuniyete değil aynı zamanda sürdürülebilirlik eforlarına da odaklanıldığını gösteriyor, tüketiciler moda satın alma alışkanlıklarında hem fiyat hem de kaliteye önem veriyorlar. Organik ve sürdürülebilir ürünlere olan talebin artışı da dikkat çekiyor. Özellikle genç nesil, modaya uygun ancak çevre dostu ürünlere yöneliyor.
Her yıl dünyada 100 milyardan fazla giysi satılıyor
Tekstil sektörü, yalnızca ekonomik bir güç değil, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirlik için de büyük bir sorumluluk taşıyor. Her birey, küçük ama etkili alışkanlıklarla bu değişimin bir parçası olma potansiyeli taşıyor.
KAYNAK:
Textiles - Worldwide | Statista Market Forecast
Action plan for sustainability in the Turkish textile industry
Daha sürdürülebilir bir tekstil sanayi nasıl mümkün? - İSO Yeşil Blog
Tüketici Davranışları Araştırması - PwC Türkiye
Textiles and clothing industry in Turkey - statistics & facts | Statista